Poremećaji obnove purina

Lesch–Nyhanov sindrom:

Ovo je rijetka, X vezana recesivna bolest uzrokovana manjkom hipoksantin–guanin fosforibozil transferaze (HPRT); stupanj manjka (a stoga i manifestacije) se razlikuje ovisno o specifičnoj mutaciji. Manjak HPRT dovodi do neuspjeha u obnovi hipoksantina i guanina.

Umjesto toga ovi se purini razgrađuju do mokraćne kiseline. Osim toga, smanjenje inozitol monofosfata i guanozil monofosfata dovodi do povećanja pretvorbe 5–fosforibozil–1–pirofosfata (PRPP) u 5–fosforibozilamin, što još više povećava stvaranje mokraćne kiseline. Hiperuricemija stvara sklonost gihtu i njegovim komplikacijama. Bolesnici također imaju niz poremećaja spoznaje i ponašanja, čija je etiologija nejasna; čini se kako nisu povezani s mokraćnom kiselinom.

Bolest se obično očituje između 3. i 12. mj. života pojavom narančastih pjeskovitih precipitata (ksantina) u mokraći; napreduje do zahvaćanja SŽS–a sa mentalnim zaostajanjem, spastičnom cerebralnom paralizom, nevoljnim pokretima i samoozljeđivanjem (osobito grizenjem). Kasnije, kronična hiperuricemija uzrokuje simptome gihta (npr. urolitijazu, nefropatiju, artritis, tofe).

Na dijagnozu ukazuje kombinacija distonije, zaostalosti i samoozljeđivanja. Razine mokraćne kiseline u mokraći su obično povišene, no obično se za potvrdu izvodi enzimska HPRT pretraga.

Ne postoji liječenje disfunkcije SŽS–a; postupa se potporno. Zbog samoozljeđivanja može biti potrebno vezivanje, vađenje zuba te ponekad, medikamentno liječenje; korišten je niz pripravaka. Hiperuricemija se liječi prehranom s malo purina (npr. izbjegavanje mesa, graha, sardina) i alopurinolom, inhibitorom ksantin oksidaze (posljednjeg enizima na putu razgradnje purina). Alopurinol sprječava pretvorbu nakupljenog hipoksantina u mokraćnu kiselinu; budući da je hipoksantin vrlo topljiv, on se izlučuje.

Manjak adenin fosforiboziltransferaze: Ovo je rijetka autosomno recesivna bolest koja dovodi do nemogućnosti obnove adenina za stvaranje purina. Nakupljeni adenin se oksidira u 2,8–dihiroksiadenin, koji se taloži u mokraćnom sustavu, uzrokujući tegobe slične onima kod nefropatije mokraćne kiseline (npr. bubrežne kolike, česte infekcije te, ako se dijagnosticira kasno, zatajenje bubrega). Do nastupa može doći u bilo kojoj životnoj dobi.

Dijagnoza se postavlja dokazivanjem povišenih razina 2,8–dihiroksiadenina, 8–hiroksiadenina i adenina u mokraći i potvrđuje enzimskom pretragom; razina mokraćne kiseline u serumu je normalna.

Liječi se ograničenjem purina u prehrani, obilnim uzimanjem tekućine i izbjegavanjem alkalizacije mokraće. Alopurinol može spriječiti oksidaciju adenina; kod zadnjeg stadija bolesti bubrega može biti potrebno presađivanje.

U ovom poglavlju:
Postupak s bolesnikom u kojeg se sumnja na nasljednu metaboličku bolest Bolesti metabolizma aminokiselina i organskih kiselina Fenilketonurija Poremećaji metabolizma tirozina Poremećaji metabolizma aminokiselina razgranatog lanca Poremećaji metabolizma metionina Poremećaji ciklusa ureje Bolesti nakupljanja glikogena Galaktozemija Poremećaji metabolizma fruktoze Poremećaji metabolizma piruvata Ostali poremećaji metabolizma ugljikohidrata Bolesti metabolizma masnih kiselina i glicerola Poremećaji ciklusa β-oksidacije Poremećaji metabolizma glicerola Lizosomske bolesti nakupljanja Gaucherova bolest Niemann-pickova bolest Tay-sachsova bolest i sandhoffljeva bolest Krabbeova bolest Metakromatska leukodistrofija Fabryjeva bolest Bolest nakupljanja kolesteril estera i wolmanova bolest Bolesti mitohondrijske oksidativne fosforilacije Bolesti peroksisoma Bolesti metabolizma purina i pirimidina Poremećaji obnove purina Poremećaji stvaranja purinskih nukleotida Poremećaji razgradnje purina Poremećaji metabolizma pirimidina